Opieka nad osobą starszą, zwłaszcza z demencją, bywa niezwykle wymagająca. Jednym z częstszych i trudnych doświadczeń jest słyszenie powtarzających się słów: „Chcę do domu!”. To wołanie, choć wypowiadane w znajomym otoczeniu, kryje w sobie głębokie emocje i potrzeby. Zrozumienie ich i odpowiednia reakcja może znacząco poprawić komfort zarówno podopiecznego, jak i opiekuna.
Dlaczego osoby z demencją mówią „Chcę wrócić do domu”?
Choroba Alzheimera i demencja wpływają na funkcjonowanie mózgu, powodując, że osoba starsza odbiera rzeczywistość w odmienny sposób. Słowa „Chcę wrócić do domu” rzadko odnoszą się do konkretnego miejsca. To raczej sposób wyrażania potrzeby bezpieczeństwa, spokoju czy bliskości.
Zamiast tłumaczyć, że senior już jest w domu, warto skupić się na emocjach stojących za tymi słowami. Twoim celem jako opiekuna powinno być ograniczenie niepokoju i poczucia zagubienia. Pamiętaj, że czasem takie zachowanie może być sygnałem, że senior odczuwa ból, dyskomfort lub inne potrzeby fizyczne.
Jak reagować? 3 empatyczne sposoby na uspokojenie seniora
1. Zapewnij wsparcie i poczucie bezpieczeństwa
Słowa „Chcę wrócić do domu” mogą oznaczać, że osoba starsza czuje się niepewnie, przestraszona lub zestresowana. Twoim zadaniem jest okazanie zrozumienia i zapewnienie emocjonalnego wsparcia. Mów spokojnym, łagodnym głosem. Jeśli senior lubi bliskość fizyczną, przytul go, połóż rękę na ramieniu lub trzymaj za dłoń.
Dodatkowym źródłem ukojenia może być podanie ulubionego koca, terapeutycznej lalki lub pluszaka. Drobne gesty mogą zdziałać cuda w poprawie nastroju.
2. Unikaj tłumaczeń i logicznych wyjaśnień
Wyjaśnianie, że senior jest w swoim domu, że przeprowadził się do Ciebie trzy lata temu albo że mieszka w ośrodku opieki, zazwyczaj przynosi odwrotny efekt. Osoby z demencją mają trudności z przyswajaniem logicznych informacji. Takie próby mogą jedynie nasilić frustrację, a senior może poczuć, że go nie rozumiesz. Lepiej skoncentruj się na akceptacji jego uczuć i unikaj słów, które mogą wzbudzić sprzeciw.
3. Zmień temat: potwierdź, odwróć uwagę i skieruj rozmowę na inne tory
Skuteczną techniką opieki nad osobami z demencją jest odwracanie uwagi i delikatne przekierowywanie rozmowy. Zacznij od potwierdzenia, np. „Oczywiście, wrócimy do domu” albo „Dobrze, pojedziemy, tylko najpierw dokończę sprzątanie”. Dzięki temu senior poczuje, że go słuchasz i respektujesz jego potrzeby.
Następnie zaproponuj coś, co go zajmie: wspólne wyjście do kuchni, żeby napić się herbaty, obejrzenie widoków za oknem albo rozmowę o ulubionych wspomnieniach z domu. Możesz zapytać:
„Jak wyglądał Twój dom? Opowiedz mi o nim.”
„Jaki pokój w domu był Twoim ulubionym?”
„Co najchętniej robiłeś, gdy byłeś w domu?”
Takie pytania zachęcą do dzielenia się pozytywnymi wspomnieniami, odwracając uwagę od potrzeby natychmiastowego powrotu.
Co zrobić, jeśli senior nalega na powrót do domu?
Bywają sytuacje, gdy żadne metody nie pomagają i senior wciąż chce „wrócić do domu”. W takich przypadkach możesz zgodzić się na „powrót” i zaproponować krótki spacer lub przejażdżkę samochodem. Podczas drogi spróbuj odwrócić uwagę, np. sugerując przystanek w sklepie czy lodziarni. Po powrocie do aktualnego miejsca zamieszkania osoba starsza może poczuć się spokojniejsza.
Jeśli wyjście nie jest możliwe, możesz symbolicznie przygotowywać się do wyjścia, np. pomagać seniorowi w założeniu kurtki czy butów. Takie działania pokazują, że traktujesz jego potrzeby poważnie, a jednocześnie dają czas na zmianę tematu.
Pamiętaj o sobie
Opieka nad osobą z demencją jest pełna wyzwań i wymaga cierpliwości. Ważne jest, abyś jako opiekun dbał także o siebie – swoje emocje, zdrowie i odpoczynek. Gdy czujesz się przeciążony, poszukaj wsparcia u bliskich, grup wsparcia lub specjalistów. Twoje dobrostan ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia odpowiedniej opieki.
Każdy dzień to nowe doświadczenie, a stosowanie empatycznych metod z czasem stanie się coraz łatwiejsze. Pamiętaj – Twoja troska i zrozumienie naprawdę robią różnicę.