Śmierć jest naturalną częścią życia, ale jednocześnie trudnym i bolesnym doświadczeniem dla tych, którzy zostają. Jak przygotować się na odejście osoby bliskiej?
Wiele pytań, zarówno poważnych, jak i praktycznych, pojawia się, gdy Ty lub ktoś z Twoich bliskich ma umrzeć. Przeczytaj o tym, jak rozmawiać z osobą umierającą i jak jej pomóc w tym trudnym czasie.
Jak rozmawiać z osobą umierającą?
Rozmowa z osobą umierającą jest bardzo ważna i wymaga od nas empatii, szacunku i delikatności. Nie ma jednej właściwej formy takiej rozmowy, ponieważ każdy chory ma swoje potrzeby, oczekiwania i emocje. Niektórzy chcą mówić o swojej chorobie i śmierci, inni wolą unikać tego tematu. Niektórzy chcą słuchać słów pocieszenia i nadziei, inni wolą usłyszeć prawdę. Niektórzy chcą być sami, inni potrzebują towarzystwa. Najważniejsze jest, aby dostosować się do tego, co chory chce i czuje. Nie należy narzucać mu naszej wizji ani próbować go przekonywać do czegoś, co mu nie odpowiada. Nie należy też bagatelizować jego stanu ani fałszywie go pocieszać. Oto kilka wskazówek, jak rozmawiać z umierającym:
- Zapytaj go, czy chce rozmawiać i o czym chce rozmawiać. Szanuj jego decyzję i nie naciskaj go na nic.
- Słuchaj go uważnie i aktywnie. Pokaż mu swoje zainteresowanie i zrozumienie. Nie przerywaj mu i nie oceniaj go.
- Mów szczerze i delikatnie. Nie kłam ani nie ukrywaj przed nim informacji na temat jego stanu lub leczenia. Jednocześnie nie rzucaj mu w twarz brutalnych faktów ani nie wywołuj niepotrzebnego lęku lub poczucia winy.
- Wyrażaj swoje uczucia i emocje. Nie bój się pokazać swojej troski, smutku, miłości lub wdzięczności. Nie bój się też płakać lub przytulać się do chorego, jeśli tego chce.
- Pozwól mu wyrażać swoje uczucia i emocje. Nie hamuj jego płaczu, złości, strachu lub żalu. Nie mów mu, że nie powinien tak czuć lub że wszystko będzie dobrze. Przyjmij jego uczucia i wspieraj go.
- Dziel się z nim wspomnieniami i planami. Możesz opowiadać mu o tym, co przeżyliście razem, co cię z nim łączy, co ci się w nim podoba. Możesz też mówić o tym, co chciałbyś zrobić z nim lub dla niego, jeśli to możliwe. Możesz też pytać go o jego marzenia, życzenia lub nadzieje.
- Szukaj sensu i celu. Możesz rozmawiać z chorym o tym, co dla niego jest ważne, co go uspokaja, co daje mu siłę. Możesz też rozmawiać o jego wartościach, przekonaniach lub wierze. Możesz też pomóc mu w załatwieniu niezałatwionych spraw lub w pogodzeniu się z kimś.
- Bądź obecny. Nie musisz ciągle rozmawiać z chorym, aby mu pomóc. Czasem wystarczy być przy nim i trzymać go za rękę. Pokaż mu, że jesteś z nim i że możesz być dla niego wsparciem.
Może się również pojawić wiele praktycznych pytań, które muszą zostać rozstrzygnięte zarówno przez osobę umierającą, jak i najbliższych krewnych.
Kiedy opieka paliatywna jest dobrym rozwiązaniem?
Opieka paliatywna jest dobrym rozwiązaniem dla osób, które cierpią z powodu choroby zagrażającej życiu lub nieuleczalnej powodującej ból i inne objawy utrudniające normalne funkcjonowanie. Co więcej, opieka paliatywna może być świadczona w różnych miejscach i formach, w zależności od potrzeb pacjenta i jego rodziny. Niektóre z nich to:
- opieka paliatywna w domu – polega na zapewnieniu pacjentowi leków, sprzętu i wsparcia pielęgniarskiego oraz psychospołecznego w jego własnym otoczeniu,
- opieka paliatywna w ośrodku – polega na umieszczeniu pacjenta w specjalnym ośrodku opieki paliatywnej lub hospicjum stacjonarnym, gdzie otrzymuje on kompleksową opiekę medyczną i niefarmakologiczną,
- opieka paliatywna w warunkach ambulatoryjnych – polega na udzielaniu pacjentowi porad i konsultacji w poradni medycyny paliatywnej lub innym miejscu.
Opieka paliatywna jest dobrym rozwiązaniem bez względu na stopień zaawansowania choroby. Wielowymiarowe leczenie, jakie zostaje zapewnione choremu, prowadzi do poprawy jakości życia pacjenta i jego bliskich. Opieka paliatywna pomaga również przygotować się do śmierci i pożegnania w godny i spokojny sposób.
Ostatni raz - jak rozpoznać, że zbliża się śmierć?
Dla wielu ostatni czas to okres zadumy i przemyśleń na temat przeżytego życia. Tak jak może być przypomnieniem, aby być obecnym w tej chwili i czerpać z życia to, co najlepsze. Jak rozpoznać, że nadchodzi śmierć? Nie można jednoznacznie określić, kiedy nastąpi śmierć, ponieważ każda sytuacja jest inna i związana z rodzajem choroby, wiekiem i kondycją zdrowotną chorego. Jednak istnieją pewne objawy, które mogą wskazywać na to, że organizm człowieka przygotowuje się do odejścia. Niektóre z nich to:
- zmiany w wyglądzie, np. zaostrzenie rysów twarzy, zasinienie skóry u rąk lub nóg
- postępujące osłabienie i zwiększona potrzeba wsparcia z otoczenia
- nadmierna senność i splątanie, brak reakcji na bodźce
- pobudzenie lub niepokój, a nawet stany zaburzenia świadomości
- spłycony oddech, bezdechy, duszność
- problem z przyjmowaniem posiłków, płynów i leków
- dolegliwości bólowe mogą ulec nasileniu
Rozpoznanie tych oznak może pomóc w przygotowaniu się do śmierci i pożegnania z osobą umierającą. Ważne jest jednak pamiętać, że każdy proces umierania jest indywidualny i nieprzewidywalny. Niektóre osoby mogą przejawiać wszystkie lub tylko niektóre z tych objawów, a inne mogą odejść nagle i bez ostrzeżenia. Dlatego należy szanować wolę i godność osoby umierającej oraz zapewnić jej opiekę paliatywną i wsparcie emocjonalne.