W miarę jak starzejemy się, nasze ciało przechodzi przez wiele zmian. Siła mięśniowa maleje, równowaga staje się mniej stabilna, a kości stają się bardziej podatne na złamania. Wszystko to zwiększa ryzyko upadków, które mogą prowadzić do poważnych obrażeń i utraty niezależności. Ale starość nie musi oznaczać utraty kontroli nad własnym bezpieczeństwem. Istnieją proste kroki, które można podjąć, aby zapobiegać upadkom i utrzymać bezpieczny styl życia.
Dlaczego osoby starsze się przewracają?
Upadki mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia i jakości życia osób starszych. Według badań upadki są co trzecią przyczyną uszczerbku na zdrowiu u osób powyżej 60. roku życia. Na zmniejszenie się równowagi z wiekiem wypływają m.in.:
- osłabienie fizyczne,
- przyjmowane leki,
- zaburzenia poznawcze lub wzrokowe.
Dom, który powinien być azylem spokoju i bezpieczeństwa, może nieoczekiwanie stać się miejscem pełnym niewidocznych zagrożeń. Niestety, im człowiek starszy, tym upadki mają poważniejsze konsekwencje - od stłuczeń po złamania kości. Dlatego tak ważne jest, by podjąć kroki, które pomogą zwiększyć bezpieczeństwo w domu. Aby czuć się bezpiecznie we własnym domu, warto:
- Zorganizować regularne wizyty zaufanej osoby, która będzie odwiedzać i sprawdzać, czy wszystko w porządku.
- Omówić z lekarzem przyjmowane leki - niektóre mogą powodować zawroty głowy lub senność.
- Ćwiczyć równowagę i koordynację przy pomocy prostych ćwiczeń z wykorzystaniem oparcia lub krzesła.
- Zbadać wzrok i w razie potrzeby dobrać odpowiednie okulary korekcyjne.
- Regularnie sprawdzać równowagę, np. stojąc przez chwilę na jednej nodze.
- Zadbać o dobre oświetlenie w całym domu, zwłaszcza na schodach i w korytarzach.
- Uporządkować podłogi usuwając luźne dywany, kable i inne potencjalne zagrożenia.
Fakty
Według badań GUS, upadki są najczęstszą przyczyną urazów wśród osób starszych i stanowią około 80% wszystkich urazów w tej grupie wiekowej. Szacuje się, że aż 30% osób w wieku 65 lat i więcej upada co najmniej raz w roku, a po 80. roku życia upadki zdarzają się już u 50% osób.
Zapobieganie upadkom w sypialni
Sypialnia to miejsce, które kojarzy się z odpoczynkiem i relaksem. Niestety, często to właśnie tam dochodzi do groźnych upadków wśród seniorów, zwłaszcza w nocy lub o poranku po przebudzeniu. Jak więc bezpiecznie urządzić sypialnię, by zminimalizować ryzyko potknięcia i upadku? Oto kilka praktycznych wskazówek, jak urządzić bezpieczną sypialnię:
- Upewnij się, że lampa jest w zasięgu ręki — prawidłowe oświetlenie ułatwia drogę np. z łóżka do łazienki.
- Dopasuj wysokość łóżka do wzrostu oraz wyposaż w poręcze lub uchwyty ułatwiające wstawanie i siadanie. Podczas siedzenia na krawędzi łóżka ze stopami płasko na podłodze — kolana powinny się zginać w kąt 90 stopni.
- Usuń niepotrzebne przedmioty po drodze — dywaniki, kable, stołki — przejścia powinny być proste i szerokie.
Jak uniknąć upadków w łazience
Łazienka to pomieszczenie, w którym ryzyko upadku jest szczególnie wysokie. Śliska posadzka, wanna lub brodzik prysznicowy bez uchwytów, a także nieodpowiednie oświetlenie zwiększa ryzyko przewrócenia się. Jak więc zaadaptować łazienkę, by korzystanie z niej było bezpieczne? Czasem wystarczy kilka prostych wskazówek, aby przystosować łazienkę do potrzeb seniorów i uniknąć upadku:
- Użyj maty antypoślizgowej - podłoga w łazience może być śliska i mokra, co zwiększa ryzyko poślizgnięcia się.
- Zainstaluj uchwyty: brak uchwytów w łazience może sprawić, że osoba tracąca równowagę nie będzie miała czego się chwycić, aby uniknąć upadku.
- Odpowiednie oświetlenie: upewnij się, że łazienka jest dobrze oświetlona, aby móc zobaczyć, gdzie stąpasz.
- Noś właściwe obuwie - noszenie niewłaściwego obuwia w łazience, takiego jak skarpetki lub klapki, może zwiększyć ryzyko poślizgnięcia się.
- Używaj odpowiednio urządzeń - nieprawidłowe korzystanie z wanny lub prysznica, na przykład wchodzenie lub wychodzenie z nich w nieodpowiedni sposób, może prowadzić do upadków.
- Kontroluj temperaturę wody - upewnij się, że temperatura wody podczas kąpieli lub prysznica jest odpowiednia i nie jest zbyt gorąca, aby uniknąć omdlenia
Zmniejszenie ryzyka upadków w pokojach
Pokój dzienny i przedpokój to miejsca, w których spędzamy sporo czasu - odpoczywając, przyjmując gości lub ubierając się do wyjścia. Jednak przechodzenie pomiędzy pokojami czy poruszanie się po pokoju mogą stanowić wyzwanie w dla osób w starszym wieku. Dlatego należy zadbać o jak najmniejszą liczbę zbędnych przedmiotów na drodze, usunąć luźne leżące kable, dywaniki czy buty lub ubrania. Oto kilka kroków, aby zminimalizować ryzyko potknięć i upadków:
- Rozjaśnij ciemne kąty, instalując dobre oświetlenie w całym pomieszczeniu. Możesz też zamontować czujniki ruchu, które automatycznie zapalą światło, gdy tylko ktoś wejdzie do przedpokoju.
- Zamocuj wygodne uchwyty nie tylko przy drzwiach, ale i wzdłuż ścian - dzięki nim zyskasz stabilne oparcie podczas poruszania się po pomieszczeniu.
- Dobierz odpowiednie, antypoślizgowe obuwie, w którym będziesz bezpiecznie stąpać po podłodze.
- Lustro umieść w odpowiednim miejscu, aby umożliwić sprawdzenie swojego wyglądu przed wyjściem z domu i jednocześnie lepiej dostrzec potencjalne przeszkody.
Warto by kanapy i fotele miały podłokietniki. Podczas wstawania i siadanie będą one stabilnym oparciem dla rąk. Niskie ławy, choć stylowe, mogą okazać się utrudnieniem - łatwo się o nie potknąć i trudniej je dostrzec. Może warto je wymienić na wyższy i lepiej widoczny stolik?
Profilaktyka upadków w kuchni
Kuchnia to miejsce, w którym nietrudno o wypadek - rozlane płyny, ostre narzędzia, gorące powierzchnie stanowią realne zagrożenie. Dla seniorów ryzyko jest jeszcze większe ze względu na problemy z równowagą i koordynacją ruchów. Jak więc urządzić bezpieczną kuchnię dla osób starszych? Oto kilka wskazówek:
- Zadbaj o dobre oświetlenie i widoczność w kuchni. Dzięki temu unikniesz cieni i odblasków utrudniających orientacje. Wstając nocą do kuchni, użyj lampki nocnej lub czujnika ruchu.
- Posprzątaj i uporządkuj przestrzeń, usuwając z podłogi wszystkie luźne przedmioty, o które można się potknąć.
- Rozlane płyny natychmiast należy wytrzeć. Warto używać dywaników absorbujących płyny.
- Zadbaj o wygodne i funkcjonalne umeblowanie i wyposażenie kuchni. Dostosuj wysokość mebli i urządzeń do swojego wzrostu i potrzeb. Unikaj schylania się lub sięgania po przedmioty z wysokich półek. Nigdy nie używaj krzeseł na kółkach.
- Korzystaj z narzędzi kuchennych, które są łatwe do obsługi i zapewniają pewny chwyt, takie jak noże z dobrze wyprofilowaną rękojeścią.
- Daj czas świeżo umytej podłodze na porządne wyschnięcie.
Starzenie wiąże się z wieloma zmianami w organizmie, co zwiększa ryzyko upadków. Można jednak temu zapobiegać poprzez wprowadzenie kilku prostych zmian w domu, takich jak dobre oświetlenie, poręcze, usuwanie zbędnych przedmiotów z podłogi czy utrzymanie aktywności fizycznej. Stosując te proste zasady, można bezpiecznie cieszyć się jesienią życia.
