Lipiec i sierpień do doskonały czas na zbieranie owoców z krzaczka Vaccinium myrtillus. Borówka czarna, bo o niej mowa, to krzewinka wysokości 15-50 cm występująca prawie w całej Europie. Dowiedzmy się zatem więcej, na co pomogą pierogi z jagodami, albo jagodowy kompot.
W Polsce najbardziej popularne są dwa gatunki borówki:
- Czarna, zwana czernicą, której nazwa z pewnością ma coś wspólnego z barwiącym wszystko na granatowy kolor sokiem. Czarne jagody są zbierane na skalę przemysłową nie tylko w Polsce.
- Bagienna, która lubi torfowiska i bory bagienne. Co ciekawe, jej sok jest bezbarwny, a smak mdły. Zbyt duże spożycie owoców borówki bagiennej może się skończyć lekkim zatruciem, bólami i zawrotami głowy, mdłościami i stanem oszołomienia.
Co się kryje w jagodzie czarnej?
Owoce czarnej borówki zawierają 7% garbników, cukier, kwasy jabłkowy i cytrynowy, 12% pektyny, z kolei owoce suszone mają 30% cukrzanu (mieszanina równych części glukozy i fruktozy).
W liściach znajdziemy około 8% garbników, flawony, kwasy (kwas kawowy), kwercetyna i glikozydy. Garbniki roślinne mają działanie bakteriobójcze i przeciwzapalne.
Świeże liście zawierają myrtillinę. Myrtylina obecna jest we wszystkich roślinach zielonych, jednak najwięcej jest jej właśnie w jagodach. Ta substancja stabilizuje poziom cukru we krwi. Składem chemicznym i zachowaniem różni się od insuliny, może być więc magazynowana w organizmie.
Owoce borówki czarne są świetnym lekiem na biegunkę. Zawarte w nich garbniki hamują przepuszczalność błon śluzowych w jelitach i zatrzymują wydalanie płynnych stolców. Jagody mają działanie bakteriobójcze i niszczą drobnoustroje.
Antocyjany zawarte w borówkach wykazują działanie podobne do witaminy A, a więc polepszają widzenie w ciemnym świetle, a w przewodzie pokarmowym zwalczają toksyny i szkodliwe związki. Liście borówki także mają zastosowanie podczas biegunki, a niektóre badania wykazują, że obniżają one poziom cukru we krwi.
Związki flawonoidowe zawarte w czarnych jagodach działają moczopędnie.
Jak stosować jagody?
Jagody oczywiście jemy. Najlepiej świeże i nieprzetworzone. Owoce i wyciągi wodne stosujemy:
- w biegunkach pochodzenia bakteryjnego
- w nieżycie żołądka i jelit
- uszkodzeniach błon śluzowych przewodu pokarmowego i nieznacznych krwawieniach,
- zaburzeniach jelitowych wywołanych przez pokarmy lub związki toksyczne
- przy owrzodzeniu okrężnicy
- przeciw glistom ludzkim oraz owsikom u dzieci i młodzieży
- jako środek pomocniczy w leczeniu cukrzycy
Zewnętrznie stosuje się tylko wyjątkowo jako środek ściągający. Ze względu na łagodne działanie mogą być stosowane w pediatrii, nawet dla niemowląt. Liście borówek wchodzą w skład wielu mieszanek ziołowych.
Termin zbioru: Od lipca do września.